Back-up je Raspberry Pi (Ultieme handleiding)

Handmatig

Als je bestanden niet of niet vaak veranderen is het aan te raden om dit proces wekelijks of maandelijks te doen.

Om de bestanden over te zetten maken we gebruik van de tool rsync. Installeer deze tool op beide apparaten:

sudo apt-get install rsync

Maak op je computer een map waar je de back-up wilt opslaan:

mkdir /home/[GEBRUIKER]/backups_pi

Er zijn 2 manieren om de bestanden over te zetten:

• Vanaf je computer:

  rsync -auzr pi@[RASPBERRY_IP]:/home/pi/backup/* 
  /home/[GEBRUIKER]/backups_pi/

• Vanaf je Raspberry Pi

  rsync -auzr /home/pi/backup/* 
  [GEBRUIKER]@[COMPUTER_IP]:/home/[GEBRUIKER]/backups_pi

Vergeet niet om de variabelen te vervangen door jouw IP-adres en gebruikersnaam.

Automatisch

Net zoals bij het back-uppen op de Pi, wil je dit proces natuurlijk automatiseren. Er is alleen één probleem.

Om de overdracht te starten is een wachtwoord nodig. Om dit op te lossen, moeten we beide machines SSH-sleutels uit laten wisselen. Op die manier geven ze elkaar toestemming om de bestanden uit te wisselen.

Laten we er even vanuit gaan dat je computer om de uitwisseling vraagt. Wil je liever dat je Pi de uitwisseling aanvraagt, doe dit proces dan andersom.

Sleutel uitwisseling

• Laten we beginnen om een sleutel te maken op je computer:\

  ssh-keygen -t rsa

  Druk op Enter na elke vraag, sla het wachtwoord-gedeelte over.

• Zet de publieke sleutel over naar je Pi:

  rsync ~/.ssh/id_rsa.pub pi@[RASPBERRY_IP]:/home/pi/

  Vul je wachtwoord in.

• Nu moeten we de publieke sleutel toevoegen aan de toegestane sleutels op je Raspberry Pi:

  cat ~/id_rsa.pub >> ~/.ssh/authorized_keys

• Probeer verbinding te maken via SSH. Als het goed is wordt er niet om een wachtwoord gevraagd.

  ssh pi@[RASPBERRY_IP

Terug naar het script

Heb je de vorige stappen goed uitgevoerd, dan kun je nu rsync toevoegen aan je script zonder dat er om een wachtwoord gevraagd wordt.

Je script ziet er dan als volgt uit:

#!/bin/bash
rsync -auzr pi@[RASPBERRY_IP]:/home/pi/backup/* /home/[GEBRUIKER]/backups_pi/
find /home/[GEBRUIKER]/backups_pi -mtime -8 -delete

Vervolgens plan je het script zoals je net hebt geleerd door middel van crontab.

Back-up naar Windows

Draait je computer op Windows, dan kun je je back-up ook overzetten. Zowel handmatig als automatisch.

Handmatig

De makkelijkste manier om bestanden over te zetten naar een Windows-machine is om WinSCP te installeren. WinSCP is gratis en kan bestanden verzenden via SSH.

• Installeer WinSCP
• Voeg een nieuwe site toe en gebruik de gegevens van je Pi:
  
• Klik op Opslaan en maak verbinding
• Rechts zie je de bestanden op je Raspberry Pi en links de bestanden van je computer. Door bestanden te slepen kun je ze overzetten. Ga naar /home/pi/backup op je Pi en download de bestanden naar je computer. Daarna kun je alle oude bestanden verwijderen om ruimte te besparen op je Pi

Automatisch

Helaas beschikt WinSCP niet over een planningstool. Het is dus niet mogelijk om een bepaalde handeling op een bepaalde tijd te doen. Daarnaast is het lastig om SSH te installeren op Windows. We moeten dus een andere oplossing vinden.

Ik raad je aan om een map op Windows te delen met je Pi.

Map delen

Volg deze stappen om een folder te delen:

• Maak een map aan waarin je de back-ups wilt bewaren
• Klik met je rechtermuisknop op de map en kies voor Eigenschappen
• Ga naar het tabblad Delen en klik op de knop Delen…
  
• Standaard heeft de gebruiker van je computer toegang tot de map, je kan een ander account toevoegen als je dat wilt. Je hebt hiervoor een gebruiker nodig met een wachtwoord.
  Heeft de hoofdgebruiker geen wachtwoord, maak deze dan aan.
• Klik op OK als je het juiste account hebt toegevoegd.
• Je deelt nu de map op je lokale netwerk. Sla het netwerkpad op, deze hebben we straks nodig op de Pi. Voor mij is dat: //KRIJN-LAPTOP/backups

Mount de gedeelde map op je Raspberry Pi

Je hebt op Windows de map gedeeld, nu moeten we hem koppelen op je Pi. Volg onderstaande stappen:

• Maak een nieuwe map om de gedeelde map aan te koppelen:

  sudo mkdir /media/share/

• Wijzig het /etc/fstab bestand:

  sudo nano /etc/fstab

• Voeg deze regel toe:

  //KRIJN-LAPTOP/backups /media/share cifs username=[GEBRUIKERSNAAM],password=[WACHTWOORD],iocharset=utf8 0 0

  Vervang de variabeen voor jouw waardes. Let ook op dat je de juiste foldernaam gebruikt.

• Sla het bestand op en sluit het af (CRTL+O, Enter, CTRL+X)
• Mount de gedeelde map:

  sudo mount /media/share

Je gedeelde map is nu toegankelijk in /media/share, zodra je hier een bestand aanmaakt is deze ook toegankelijk op je Windows computer:

sudo touch /media/share/test

Het script

Nu we toegang hebben tot de gedeelde map, kunnen we een script maken om de back-ups automatisch in deze map te plaatsen:

#!/bin/bash
cp /home/pi/backups/* /media/share/
find /media/share -mtime +8 -delete

Herstellen

Het voordeel van deze manier van back-uppen is dat het het makkelijkst is om te herstellen. Je hoeft alleen het archiefbestand uit te pakken en deze in de juiste map te plaatsen.

Back-up herstellen op Linux

Op Linux kun je gebruik maken van de standaard archiefsoftware. Op Ubuntu dubbelklik je op het archiefbestand om het te openen. Nu zie je alle bestanden in de archiefmap. Klik op Uitpakken om alle bestanden uit te pakken.

Als je alle bestanden hebt, kun je de bestanden op je Raspberry Pi zetten met rsync (zie de stappen hierboven).

Back-up herstellen op Windows

Windows kan standaard geen .tar bestanden uitpakken, daarom raad ik je aan om 7-Zip te downloaden. Installeer 7-zip en open het archiefbestand.

Pak alle bestanden uit en zet ze over naar je Pi door middel van WinSCP.

Testen

Het is verstandig om deze procedure een keer te doen om te kijken of alles op de juiste manier terug gezet wordt en of alles dan nog werkt. Je kunt dit het beste testen als alles naar behoren werkt. Het zou vervelend zijn als je Pi crashed en je kunt je back-up niet terugzetten omdat er iets is mis gegaan.

Controleren

Soms is het wenselijk om te checken of je back-up gelukt is. Je kunt een script maken dat de meeste recente bestanden in je back-upfolder checkt:

#!/bin/bash

if [[ $(find /home/pi/backups -type f -mtime -1) ]]; then
echo "Backup OK"
//DO NOTHING
else
echo "Backup KO"
//DO SOMETHING (MAIL ?)
fi

MySQL data exporteren

Voor het back-uppen van MySQL-databases volgen we andere stappen dan hierboven.

Back-up

De beste manier voor MySQL data is het exporteren van de database en daarna de export op te slaan.

Exporteer je database met dit commando:

mysqldump -uroot -p[WACHTWOORD] [DATABASE-NAAM] > export-[DATABASE-NAAM].sql

Dit commando maakt een bestand aan met alle SQL-queries die nodig zijn om de database op te bouwen.

Ook hier kun je bovenstaande stappen gebruiken om:

• een script te maken
• de back-up te plannen
• de bestanden op een andere computer op te slaan

Heb je meerdere databases, kopieer de lijn dan in je script en pas het aan naar de verschillende databases.

Herstellen

Om een database te herstellen volg je dezelfde stappen als bij het back-uppen van bestanden.

Zodra de bestanden op je Pi staan, gebruik je dit commando om de data in een nieuwe database te importeren:

mysql -uroot -p[WACHTWOORD] [DATABASE-NAAM] < [BACKUPBESTAND].sql

Let op dat je een lege database gebruikt om de import te doen. Er zijn 2 manieren om een database te herstellen:

• Importeer de back-up in een database met een andere naam (kopieer alleen wat je nodig hebt)
• Hernoem de corrupte database, maak hem opnieuw aan (leeg) en importeer het backupbestand.

Net zoals bij het backuppen van je bestanden, raad ik je aan om dit proces te testen. Zo weet je zeker dat het werkt als je het echt nodig hebt.

Maak een image van je SD-kaart

In de vorige hoofdstukken heb ik je laten zien hoe je een back-up maakt van een aantal bestanden. Ideaal voor een kleine installatie met weinig wijzigingen. Maar wat nu als je een complexe installatie hebt, met meerdere software installaties?

Back-up

Dit is persoonlijk mijn favoriete methode. Door een image te maken van je complete installatie, kun je deze snel naar een andere SD-kaart flashen. Zo kun je heel snel een installatie op een nieuwe Pi zetten.

Linux

Op Linux maken we gebruik van het commando “dd” om een image te maken.

• Schakel je Raspberry Pi uit en haal de SD-kaart eruit
• Plaats de SD-kaart in je computer
• Zoek de apparaatnaam met:

  sudo fdisk -l

  Dit commando laat je alle opslagapparaten op je computer zien. Als het goed is zie je je harde schijf en onderaan de lijst vindt je je SD-kaart. Sla de naam op, die hebben we straks weer nodig.

• Maak de image:

  sudo dd bs=4M if=/dev/mmcblk0 of=backup.img

  Vervang de apparaatnaam voor de naam die je net genoteerd hebt.

Na een paar minuten heb je de volledige back-up in een .img bestand.

Windows

Zelf maak ik gebruik van Windows. Voor Windows is een handige tool beschikbaar genaamd Win32 Disk Imager.

• Download het programma en installeer het
• Open Win32 Disk Imager
  
• Voer de bestemmingsmap en bestandsnaam in voor je image (.img)
• Selecteer je SD-kaart bij Doelapparaat
• Klik op Lezen
• Er wordt nu een image gemaakt in de map die je zojuist hebt geselecteerd

Herstellen

De makkelijkste manier om de back-up te herstellen is door het te flashen naar een nieuwe SD-kaart. Dit doen we met de tool Etcher.

• Download Etcher en installeer het
• Open Etcher
• Kies links je img-bestand
• Kies vervolgens je SD-kaart
• Klik op “Flash”

Je hebt nu een SD-kaart met exact dezelfde installatie als je vorige SD-kaart. Als je net je Raspberry Pi hebt geinstalleerd, is het slim om gelijk een backup te maken. Zo heb je alle instellingen al geconfigureerd voor een nieuwe installatie. Scheelt een hoop tijd!

Op Linux kun je ook het commando “dd” gebruiken om de SD-kaart te flashen.

sudo dd bs=4M if=backup.img of=/dev/mmcblk0

Ook hier geldt, test het voordat je in de situatie komt dat je het echt nodig hebt. Pak een lege SD-kaart en doorloop de procedure om te kijken of alles werkt. Dit is ook een goede oefening, zodat je tijdens een echte crash sneller weer online bent.

Back-up een draaiende Raspberry Pi

Deze methode is grotendeels gelijk aan de vorige methode. Het enige verschil is dat we nu de Raspberry Pi niet uitschakelen maar laten draaien. Deze methode gebruik ik voor de Raspberry Pi waar mijn automatisering opdraait. Omdat die Pi het brein van mijn huis is, wil ik die niet uitschakelen. Om diezelfde reden wil ik natuurlijk wel een back-up mocht hij het begeven.

Benodigdheden

Deze methode kun je op 2 manieren uitvoeren, in de desktop versie met een tool of in de lite versie door middel van commando’s. In beide gevallen heb je een tweede SD-kaart nodig.

Mocht je er nog geen hebben, dan raad ik je aan om een goedkope USB adapter te kopen, zoals deze op Bol.com.

Ik raad een adapter aan met een korte kabel, je hebt niet heel veel ruimte bij je USB-slots op je Pi. Het zou zonde zijn als je de andere slots niet meer kunt gebruiken omdat ze geblokkeerd worden door je SD-reader.

PiClone (Desktop versie)

Draait je Pi op de desktop versie van Raspberry Pi OS, dan is de tool PiClone jouw redding. Je kan hem vinden in het hoofdmenu onder Hulpmiddelen –> SD Card Copier.

De werking van de tool kan niet eenvoudiger:

• Selecteer bij “Copy From Device” je hoofd SD-kaart (waar je Pi nu op draait)
• Selecteer bij “Copy To Device” je back-up SD-kaart
• Klik op Start
• Wacht tot het proces klaar is en verwijder de back-up SD-kaart

Ik kan het niet vaak genoeg herhalen, maar test of je back-up SD-kaart werkt, door hem in een andere Pi te stoppen. Geloof me, het scheelt een hoop frustratie als je van te voren het back-upproces getest hebt.

Script (Lite versie)

Draait jouw Pi op de Lite versie, dan is er een script beschikbaar om dit proces te doorlopen. Ik zal de basis met je doornemen. Wil je meer info? Check dan de GitHub pagina.

• Installeer Git op je Pi:

  sudo apt-get install git

• Download en installeer het script:

  cd ~/Downloads
  git clone https://github.com/billw2/rpi-clone.git
  cd rpi-clone
  sudo cp rpi-clone rpi-clone-setup /usr/local/sbin

• Gebruik fdisk om de naam van de back-up SD-kaart te krijgen:

  sudo fdisk -l

  Je huidige SD-kaart wordt vaak aangeduid met sda of mmcblk0.
  Je backup SD-kaart wordt dan: sdb of mmcblk1

• Gebruik vervolgens rpi-clone:

  sudo rpi-clone sdb -v

  Vervang sdb voor de naam van jouw back-up SD-kaart

Samenvatting

Dat was het dan! Een heel boekwerk, maar in mijn ogen een zeer belangrijk proces wat je een hoop tijd gaat besparen.

Ik ga het toch nog een keer herhalen: Test de procedure. Doorloop de stappen en test of je back-up werkt. Dit gaat je zoveel tijd en frustratie besparen als je Raspberry Pi echt crashed.

Vond je dit artikel waardevol? Check dan ook eens de 25 tips voor Raspberry Pi beginners.